HİSTEROSALPİNGOGRAFİ

HSG hangi durumlarda uygulanır?

HSG genel olarak söylemek gerekirse rahim ağzı kanalındaki bir tıkanıklıktan, rahim içindeki bir yapışıklıktan veya Fallop tüplerindeki bir tıkanıklıktan şüphelenildiğinde uygulanır.

​

Daha da genişletilecek olursa HSG'nin temel kullanım alanları şu şekildedir:

• Gebe kalamama durumunun tıbbi değerlendirilmesi aşamasında tüplerin açık olup olmadığının belirlenmesi

• Rahim ağzına veya rahime uygulanan bir müdahale sonrasında (kürtaj gibi) adet kanamalarının kesilmesi durumunda rahim ağzı kanalındaki muhtemel bir tıkanıklığın veya rahim içindeki muhtemel bir yapışıklığın (Asherman sendromu) değerlendirilmesi

• Tekrarlayan düşüklerde rahimde doğumsal bir gelişim kusuru bulunup bulunmadığının belirlenmesi

 

HSG nasıl uygulanır?

HSG prensip olarak adet kanamasının tümüyle bittiği bir zaman diliminde ve adet döngüsünün ilk yarısında uygulanır. Bunun nedeni bir yandan adet kanamasının rahim içinden tüplere ve buradan da karın boşluğu içine dolmasının yaratacağı sorunlara engel olmak, öte yandan rahim içindeki muhtemel bir gebeliğe (gebe kalamama nedeniyle değerlendirilen bir kadında da her zaman gebelik oluşabileceği gerçeği gözardı edilmemelidir) zarar vermemektir.

​

HSG uygulanması öncesinde tam bir jinekolojik değerlendirme yapılır. Bu değerlendirmede pelvik enfeksiyon bulguları saptanması durumunda enfeksiyon tedavi edilene kadar işlem ertelenir. Enfeksiyon varken uygulanan bir HSG hastalığın yayılmasına neden olabilmektedir.

​

HSG bir Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı veya Radyoloji Uzmanı tarafından uygulanabilir. Rapor verme yetkisi ise Radyoloji Uzmanı'na aittir.

​

Jinekolojik muayene pozisyonundayken rahim ağzını görüntülemek için spekulum adı verilen alet yerleştirilir. Rahim ağzı sabitlendikten sonra rahim ağzı kanalına kanül adı verilen pipet benzeri alet yerleştirilir. Kanüle iliştirilen enjektörden birkaç aşamada basınç uygulanarak kontrast madde adı verilen özel bir sıvı verilir. Bu sıvı röntgen filminde bulunduğu yerlere radyoopak yani beyaz bir görünüm kazandırır. Sıvı verilmesi esnasında ya belli aralıklarla tek tek röntgen filmleri alınır veya floroskopi adı verilen yöntem kullanılarak ekrandan sıvının geçişi sürekli olarak izlenir ve kaydedilir.

​

HSG röntgen ışınları verilerek uygulanan bir yöntem olmasına karşın ışın dozu çok yüksek değildir.

 

HSG genellikle dayanılacak kadar az ağrı veren bir işlemdir ve bu nedenle genellikle genel anestezi altında uygulanmaz.

 

HSG nasıl yorumlanır?

Yukarıda sayfanın başında bir HSG görüntüsü yer almaktadır. Bu görüntüde rahim üçgen bir şekilde görülmekte, rahimin altında vajina ve rahim ağzı kanalı gözlenmektedir. Rahimin yanlarında sağlı sollu kılcal yapılar Fallop tüpleridir ve bu yapıların devamında sıvının karın içi boşluğu içinde yayılarak dağılması görülmektedir. Bu film rahim içi tümüyle normal ve tüpleri iki taraflı açık bir film örneğidir.

• Rahim içine hiç sıvı ulaşamadığında bu bir rahim ağzı kanalı tıkanıklığını gösterir.

• Rahim içinin üçgen yapısı içerisinde "lekeler" görüldüğünde bu rahim içindeki bir yapışıklığın belirtisi, rahim içinin üçgen yapısı bozulduğunda bu bir doğumsal rahim kusurunun belirtisidir.

• Kılcal yapılar yani tüpler görülemediğinde veya bu yapıların devamında sıvının karın içi boşluğuna dağılımı gözlenemediğinde bu tüplerin tıkalı olduğunun bir belirtisidir.

 

HSG'de saptanan sorunun giderilmesi için ne yapılır?

HSG esnasında sıvı basınçlı olarak verildiğinden bazen hafifçe tıkalı bir rahim ağzı kanalı veya Fallop tüpü bu basınçla açılabilmektedir. Bunun dışında HSG'nin tedavi edici özelliği yoktur.

​

HSG'de Fallop tüplerinin tıkalı olduğu saptandığında direkt olarak tüp bebek kararı verilebileceği gibi, laparoskopi uygulanarak tüplerdeki yapışıklığın nedeninin anlaşılması veya mümkünse tedavi edilmesi yoluna gidilebilir.

 

HSG'de rahim içinde yapışıklık saptandığında bu yapışıklığın çözülmesi için farklı yollar vardır ve histeroskopi (rahim içinin kamerayla incelenmesi) özellikle ileri vakalarda en çok başvurulan yöntemdir.

​

HSG'de rahimde yapısal bir kusurun ön tanısını koymak mümkün olmakla beraber kesin tanıyı koymak için genellikle histeroskopi ve beraberinde laparoskopi gerekir. Bu işlemler esnasında sorunun giderilmesi mümkün olmakla beraber bazı doğumsal kusurların tedavisinde açık ameliyat gerekebilir.